Wiki

Những câu tục ngữ hay về thiên nhiên và lao động sản xuất

Nước ta là một nước có nền văn hoá truyền thống lâu đời. Từ xa xưa, ông bà ta đã sống gắn bó với thiên nhiên và chăm chỉ lao động. Dựa vào những hiện tượng tự nhiên hay kinh nghiệm sống của mình mà các cụ đã đúc kết và lưu truyền lại cho con cháu thế hệ sau này những câu tục ngữ có ý nghĩa và giá trị vô cùng đặc biệt. 

Tục ngữ là gì?

Tục ngữ là một thể loại văn học dân gian nhằm đúc kể những tri thức và kinh nghiệm quý báu của nhân dân dưới những câu nói ngắn gọn có vần và nhịp điệu. Tục ngữ thường nói được nhân dân sáng tác dựa trên những kinh nghiệm trong lao động sản xuất, những hiện tượng lịch sử của xã hội loài người hay triết lý dân gian của dân tộc.

Một câu tục ngữ gồm có hai phần là nghĩa đen và nghĩa bóng. Hình tượng ngôn ngữ trong tục ngữ được xây dựng từ các biện pháp như so sánh, ẩn dụ, nhân hoá,.. Đa số tục ngữ đều có 2 loại vần là vần liền và vần cách. Cách ngắt nhịp được dựa trên yếu tố vần, cơ sở về vế, đối ý và tổ chức ngôn ngữ thơ ca,.. Hình thức đối phổ biến của tục ngữ là đối thanh và đối ý. 

Tục ngữ là những câu nói ngắn gọn được nhân dân vận dụng vào đời sống từ suy nghĩ hay lời ăn tiếng nói hàng ngày. Những câu nói này thể hiện được kinh nghiệm của ông cha ta từ xa xưa về mọi mặt ( tự nhiên, lao động sản xuất, xã hội). Thông thường, tục ngữ sẽ sử dụng các kiểu suy luận như: liên hệ nhân quả, liên hệ tương đồng/không tương đồng, liên hệ tương phản, đối lập hay liên hệ phụ thuộc. 

Ý nghĩa của tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất

Tục ngữ được đúc kết từ những bài học, chiêm nghiệm trong cuộc sống được cha ông ta truyền từ đời này sang đời khác. Mỗi câu tục ngữ đều mang đến những ý nghĩa tuyệt vời, đây vừa là nguồn động lực vừa đưa ra cảnh báo và giúp mọi người giải quyết những khó khăn trong cuộc sống. Có thể điểm qua một số ý nghĩa của tục ngữ như sau:

  • Dự báo tình hình thời tiết và các hiện tượng thời tiết đặc biệt giúp cho người nông dân có phương án ứng phó kịp thời.
  • Giúp giải thích một cách chi tiết và cụ thể các hiện tượng tự nhiên đang xảy ra. 
  • Đưa ra những kinh nghiệm và bài học quý giá trong quá trình lao động sản xuất. Giúp người dân tăng hiệu quả công việc và tạo hiệu quả cao, mang tới nguồn kinh tế ổn định.
  • Ca ngợi phẩm chất chịu thương chịu khó của người nông dân. Động viên, khích lệ tinh thần mọi người, giúp mọi người hăng say hơn trong công việc.

Những câu tục ngữ hay về thiên nhiên

Chớp Đông ngay ngáy, gà gáy thì mưa.
Cơn đằng Đông, vừa trông vừa chạy
Cơn đằng Nam, vừa làm vừa chơi
Cơn đằng Bắc, đổ thóc ra phơi
Cơn đằng Tây, mưa ngu bão ngáo.
Chuồn chuồn bay thấp thì mưa, bay cao thì nắng, bay vừa thì râm.
Gió thổi là đổi trời.
Mống đông vồng tây, chẳng mưa dây cũng bão giật.
Trăng quầng thì hạn, trăng tán thì mưa.
Vàng mây thì gió, đỏ mây thì mưa.
Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ.
Rét tháng ba, bà già chết cóng.
Én bay thấp, mưa ngập cầu ao
Én bay cao, mưa rào lại tạnh.
Tháng bảy kiến bò, lại lo bị lụt.
Mưa chẳng qua Ngọ, gió chẳng qua mùi.
Mưa tháng bảy gãy cành trám, nắng tháng tám rám trái bưởi.
Mống dài trời lụt, mống cụt trời mưa. (mống: cầu vồng)
Gió bấc hiu hiu, sếu kêu thì rét.
Đầu năm gió to, cuối năm gió bấc.
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, ngày tháng mười chưa cười đã tối.
Ếch kêu uôm uôm, ao chuôm đầy nước.
Quạ tắm thì ráo, sáo tắm thì mưa.
Muốn cho lúa nảy bông to
Cày sâu bừa kĩ cho phân tro cho nhiều.

Những câu tục ngữ về lao động sản xuất

Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.
Chuồng gà hướng đông, cái lông chẳng còn.
Ăn kỹ no lâu, cày sâu lúa tốt.
Trồng khoai đất lạ, trồng lúa đất quen.
Ba tháng trồng cây không bằng một ngày trồng quả.
Kiến đen tha trứng lên cao, thế nào cũng có mưa rào rất to.
Lợn ăn xong lợn nằm lợn béo, lợn ăn xong lợn béo lợn gầy.
Lúa chiêm lấp ló đầu bờ, hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên.
Tháng giêng trồng trúc, tiếng lục trồng tiêu.
Mạ già, ruộng ngấu không thua bạn điền.
Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa.
Làm ruộng ba năm không bằng chăn tằm một lứa.
Giàu đâu những kẻ ngủ trưa
Sang đâu những kẻ say sưa tối ngày.
Nhất canh trì, nhì canh viên, tam canh điền.
Gà đen chân trắng mẹ mắng cũng mua
Gà trắng chân chì mua chi giống ấy.
Lập thu mới cấy lúa mùa
Khác nào hương khói lên chùa cầu con.
Bao giờ đom đóm bay ra
Hoa gạo rụng xuống thì tra hạt vừng.
Mạ chiêm ba tháng không già
Mạ mùa tháng rưỡi ắt là không non.
 Tỏ trăng mười bốn được tằm
Tỏ trăng hôm rằm thì được lúa chiêm.
Làm ruộng thì ăn cơm nằm, chăn tằm thì ăn cơm đứng.

Bài viết trên đây đã giới thiệu khái niệm về tục ngữ cùng với ý nghĩa của những câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất. Hy vọng những câu tục ngữ trên đây sẽ giúp bạn mở rộng thêm kiến thức và áp dụng vào cuộc sống nhé! 

Còn bao nhiêu ngày nữa đến Tết Giáp Thìn 2024? Đếm ngược Tết 2024

Nguồn: Invert.vn

Đồng Phục Trang Anh

Gửi bình luận của bạn

(*) yêu cầu nhập

Nội dung bình luận (*)
Họ tên
Email
Dự Án Tại TP. Hồ Chí Minh