Mã Morse là gì? Cách để Học mã Morse đơn giản, nhanh chóng

Sẽ làm sao nếu bạn rơi vào tình trạng nguy hiểm nhưng lại không có điện thoại? Và còn rất nhiều trường hợp khác mà bạn ước mình biết về mã Morse sớm hơn. Vậy mã Morse là gì? Làm cách nào để học mã Morse đơn giản? 

Sau đây, INVERT chia sẻ bạn biết mã Morse là gì & cách để học mã Morse đơn giản, dễ hiểu thông qua bài viết sau.

I. Mã Morse là gì? Nguồn gốc của mã Morse?

1. Mã Morse là gì?

Mã Morse - phiên âm mã Moóc-xơ là 1 phương pháp để mã hoá văn bản ký tự như trình tự chuẩn của 2 khoảng thời gian tín hiệu khác nhau trong viễn thông. 

Mã Morse được đặt theo tên của nhà phát minh điện báo Samuel Morse và được thể hiện dưới dạng dấu chấm và dấu gạch ngang (dots và dash).

Bên cạnh đó, mã Morse quốc tế mã hoá được 26 chữ cái Tiếng Anh (A - Z), 1 số chữ khác Tiếng Anh, chữ số Ả Rập, một số ký tự đặc biệt và đặc biệt không phân biệt chữ hoa và chữ thường. Trong đó:

- Thời lượng chấm: đơn vị đo thời gian cơ bản, dùng trong truyền tín hiệu mã Morse.

- Thời lượng của dấu gạch ngang: gấp ba lần thời lượng của dấu chấm

- Khoảng trắng: khoảng thời gian vắng mặt tín hiệu, tương đương với thời lượng của dấu chấm.

Ngoài ra, các chữ cái trong 1 từ sẽ được phân tách bằng khoảng trắng có thời gian bằng 3 dấu chấm. Cũng như các từ được phân tách bằng khoảng trắng có thời gian bằng bảy dấu chấm.

Song song đó, các biểu tượng của mã Morse có thể được biểu diễn bằng âm thanh, dấu, gạch, các xung hoặc các kí hiệu tường và có độ dài ngắn khác nhau.

2. Nguồn gốc của mã Morse?

- Ngày 06/01/1838 tại Morristown, New Jersey, mật mã Morse được công bố bởi họa sỹ người Mỹ - Samuel Finley Breese Morse. Đây là một thiết bị dùng xung điện để truyền tải tín hiệu liên lạc đã được mã hóa qua đường dây điện. 

- Khi đến Châu Âu để nghiên cứu nghệ thuật Pháp và Ý năm 1829, Morse đã bắt đầu nghiên cứu những phương pháp mã hóa ký tự. Đây là phương pháp truyền đạt ý tưởng theo cách đặc biệt mà không phải ai cũng có thể hiểu được

- Sau đó, nhờ vào 1 loại nam châm điện mới được phát hiện Morse cho sử dụng điện báo lần đầu tiên để truyền đi các thông điệp đã được mã hóa của mình bằng cách gửi xung điện. 

- Một thời gian sau, các nhà phát điện đã sửa đổi để giảm tiếng ồn phù hợp với liên lạc vô tuyến. Kể từ đó, phát minh của Morse đã được rất nhiều công ty tư nhân sử dụng và thiết lập những đường dây liên lạc khắp nước Mỹ. Morse cũng kiếm được một khoản tiền khổng lồ, sống nốt quãng đời còn lại trong sự giàu có và nổi tiếng.

II. Lợi ích của việc học mã Morse?

Để trả lời cho câu hỏi mã Morse dùng để làm gì? Hay lợi ích của việc học mã Morse? thì bạn phải biết được bản chất của mã Morse là các ký tự được mã hóa thành dãy chấm (.) và gạch (_). Nó thể hiện độ dài, ngắn khi ngắt mở dòng diện và tạo ra âm thanh "tích" và "te", người ta có thể ứng dụng trong: đèn, còi, cờ, trống,v.v...

Nếu nhớ mã Morse, sẽ giúp ích cho bạn trong nhiều trường hợp như:

- Khi bị giam nhốt ở hai căn phòng tách biệt, bạn có thể liên lạc với nhau bằng cách gõ mã Mores lên tường để hai bên hiểu ý nhau.

- Tạo ra những bức mật thư thú vị bằng mã Mores trong lớp học hay trong những buổi vui chơi cùng bạn bè.

- Ngoài ra, nếu nhớ được mã Morse bạn có thể giải mãi được các tín hiệu cầu cứu.

III. Bảng mã Morse

1. Quy tắc tạo bảng mã Morse

Bạn cần nắm rõ các quy tắc sau đây để học cách viết và giải mật mã Morse dễ dàng: 

• Những chữ cái thường xuyên được sử dụng trong tiếng Anh sẽ được ưu tiên mã hóa ngắn hơn.
• Một dấu chấm (.) = 1 đơn vị thời gian, 1 dấu gạch ( – ) = 3 đơn vị thời gian.
• Khoảng cách giữa các phần (khoảng im lặng) của cùng 1 chữ cái: 1 đơn vị thời gian.
• Khoảng cách giữa các chữ cái trong 1 từ (khoảng im lặng): 3 đơn vị thời gian.
• Khoảng cách giữa các từ: 7 đơn vị thời gian.

Bên cạnh đó, còn phụ thuộc vào trí tưởng tượng và kinh nghiệm của bạn cộng với việc canh thời gian chuẩn để nghe mã Morse qua tín hiệu truyền. 

2. Mã Morse Tiếng Việt

Các chữ cái đặc biệt và dấu trong mã Morse được mã hoá dùng cho tiếng Việt theo quy tắc sau đây:

3. Mã Morse quốc tế

Bảng mã chữ, bảng mã số và các chữ cái đặc biệt trong mã Morse theo quy ước của quốc tế được mã hoá như sau: 

IV. Cách để học mã Morse

Để học được mã Morse không khó, nhưng cũng đòi hỏi bạn phải nghiên cứu và bỏ công sức như học ngoại ngữ. Khi đã thuộc được các ký hiệu cơ bản, bạn có thể bắt đầu tiến hành viết và dịch thông điệp cho riêng mình.

1. Tập làm quen với các ký hiệu mã Morse

Bước 1: Đầu tiên, học ý nghĩa các ký hiệu cơ bản 

Mã Morse gồm 2 ký hiệu (chấm và gạch) nên trước tiên, bạn phải học cách nhận diện chúng. Dấu chấm được thể hiện giống như dấu chấm cuối câu và dấu gạch là đường kéo dài giống dấu gạch nối. 

Trong tiếng Anh, mỗi ký tự có thể được thể hiện qua dấu chấm và gạch này. Bên cạnh đó, trong thuật ngữ chính của mã Morse:

• Dấu chấm được gọi là “dit”, phát âm “i” ngắn và âm “t” câm.
• Dấu gạch được gọi là “dah” với âm “a” ngắn.

Bước 2: Tiếp theo, học bảng chữ cái mã Morse 

Sau đó, bạn dùng bảng chữ cái Morse để tham chiếu khi giải mã 1 ký tự và ghi chú từng chữ cái hay con số khi học tổ hợp dit-dah tương ứng. Dần dần theo phản xạ bạn sẽ nhớ mỗi khi nghe hoặc nhìn thấy chúng.

Cách để bạn có thể học nhanh bảng mã Morse là sử dụng phương pháp nghe thay vì phương pháp nhìn bảng mã. Tuy nhiên, nó lại kém hữu ích khi bạn nhận diện trên giấy. 

Bước 3: Sau đó, phát âm thành tiếng từng tín hiệu 

Bắt đầu tiến hành luyện phát âm dit và dah theo đúng nhịp điệu nhanh, chậm. Âm dit ngắn nên chỉ có 1 âm tiếng còn âm dah được kéo dài hơn khoảng 3 lần so với dit. Đây là cách phân biệt các đơn vị trong mã Morse.

• Mỗi ký tự cách nhau 1 khoảng = dấu gạch nối, còn một từ hoàn chỉnh thì cách nhau 1 khoảng = 7 dấu chấm. Thông điệp sẽ càng dễ nhận ra nếu các từ và ký tự càng được cách khoảng 1 cách tỉ mỉ. 
• Nếu học mã Morse bằng âm thanh bạn sẽ không cần phải ngồi đếm từng đơn vị dit và dah như văn bản.

Bước 4: Liên kết từ để dễ học

Liên kết từ giúp bạn ghi nhớ các ký tự và chữ số trong mã Morse một cách nhanh hơn. 

• Thiết lập danh sách các liên kết từ để ghi nhớ dễ dàng bằng cách liên hệ chuỗi ký hiệu và âm thanh tương ứng nảy ra tự nhiên trong đầu bạn.
• Ghi lại các liên kết từ nghĩ ra được trong 1 cuốn sổ, bạn vừa học vừa đọc lớn các ký tự để ghi nhớ sâu hơn. 

- Ví dụ 1: Bạn liên hệ chữ cái “C” của mã Morse với từ “catastrophic” (thảm họa), cả 2 đều bắt đầu bằng chữ “C” và có cùng số lượng âm tiết, thậm chí nhấn âm giống nhau.

- Ví dụ 2: Liên kết từ “mailman” (người đưa thư) với chữ cái “M” và " “gingerbread” (bánh quy gừng) với chữ cái “G”.

Bước 5: Cuối cùng, bắt đầu ghép từ và chữ cái cơ bản

Bạn tiến hành ghép các từ bằng các ký tự đơn giản nhất, bắt đầu bằng âm dit hay dah. 

- Ví dụ: Chữ “E” là 1 âm dit trong mã Morse và “T” là một âm dah. Từ đó, bạn chuyển sang học chữ “I” gồm 2 dit, chữ “M” là 2 âm dah.

Khi bạn mới làm quen với ghép chữ những từ gồm 2 và 3 ký tự ("me" (tôi) = - - • ) ("cat" (mèo) = -•-• •- - ) là dễ nhớ nhất. 

Đặc biệt: Tín hiệu khẩn cấp “SOS” ( • • • - - - • • • ) là thứ bạn phải học đầu tiên, bởi trong những tình huống khẩn cấp tín hiệu này sẽ cứu mạng bạn. Tín hiệu cấp cứu khác nữa là CDQ ("-•-• - • • - - - •"), tức “Come Quick Danger” cũng rất cần thiết.

2. Đi vào thực hành dùng mã Morse

Bước 1: Lắng nghe bản ghi âm mã Morse

Trước tiên, bạn hãy nghe những bản ghi âm mã Morse để cảm nhận cách giao tiếp. Bạn có thể điều chỉnh tốc độ nhanh chậm để tập trung lắng nghe những quãng ngừng giữa các ký tự cũng như đơn vị dit dah của từng ký tự.

• Có 1 bộ sưu tập những băng ghi âm mã Morse dành cho việc luyện nghe trong kho lưu trữ của American Radio Relay League
• Nếu bạn sở hữu 1 chiếc máy vô tuyến thông thường, hãy chỉnh tần số HF để có cảm giác thật hơn.
• Ngoài ra, bạn cũng có thể mua các bản ghi âm dành cho việc luyện nghe nói có kèm hướng dẫn theo từng cấp độ. Điển hình là "Morse Code Teacher" của Gordon West cho người mới bắt đầu.

Bước 2: Tiếp theo, dịch sách trẻ em

Thường thì những câu chuyện trong sách, truyện trẻ em rất đơn giản nên bạn có thể dịch những câu ngắn sang mã Morse dễ dàng.

• Khi mới bắt đầu, bạn nên dùng sách cho trẻ mới tập đọc, như cuốn “Fun with Dick and Jane”. Đây là những quyển sách nổi tiếng với những câu thoại đơn giản ("See Spot run. Run, Spot, run!" = ••• • • ••• •--• --- - •-• ••- -• •-•-•- •-• ••- -• --••-- ••• •--• --- - --••-- •-• ••- -• )
• Nếu muốn đẩy nhanh về tốc độ thì đây là chiến lược học tập hữu ích. 

Ví dụ: Nếu bạn muốn mã hóa 5 từ trong 1 phút, mỗi trang sách có khoảng 10 từ thì bạn nên cố gắng hoàn thành mỗi trang trong 2 phút.

Bước 3: Sau đó, lập danh sách từ vựng cho chính mình

Bạn nên lọc ra vài từ hay cụm từ quan trọng trong mỗi buổi học rồi tiến hành xáo trộn và mã hoá chúng. Cách làm này giúp bạn củng cố kiến thức và buộc bản thân phải nhận diện và giải mã các ký tự lặp đi lặp lại. Hãy tích trữ kho từ vựng đơn giản trước để việc viết và đọc thông điệp được hiệu quả hơn.

• Khi đã thành thạo, bạn hãy giữ 1 quyển sổ tay ghi chép hoàn toàn bằng mã Morse.
• Giữ thói quen viết danh sách mua sắm, tên người thân, thơ haiku hoặc các tin nhắn ngắn gọn bằng mã Morse hằng ngày.

Bước 4: Học cùng một người bạn

Thật tuyệt vời nếu ai đó cũng cùng học mã Morse chung với bạn. Trong quá trình học các bạn có thể trao đổi cũng như lên ý tưởng để cùng nhau học tập tốt hơn. 

• Hãy tạo 1 bộ flashcard để chơi đố cùng bạn bè hoặc người yêu.
• Hãy gửi tin nhắn bằng các chấm và gạch thay vì dùng ngôn ngữ thông thường.

3. Tận dụng các nguồn tài nguyên khác để học mã Morse.

Cách 1: Tải ứng dụng mã Morse trên điện thoại 

Hiện nay, có nhiều ứng dụng như Morse-It hay Dah Dit giúp việc học dễ dàng hơn. Những ứng dụng này cho phép bạn học bằng cách nghe ghi âm lẫn nhận diện hình ảnh, cung cấp trải nghiệm học tập đồng bộ và sử dụng nút bấm cảm ứng tạo cảm giác như cách gõ mã Morse truyền thống. 

• Sử dụng thời gian rãnh rỗi thông qua ứng dụng để học mã Morse
• Kết hợp học trên ứng dụng và giấy, bút để củng cố khả năng giải mã theo mọi hình thức.

Cách 2: Tham gia một lớp học mã Morse 

Giống như việc đi học thông thường, bạn có thể tham gia 1 lớp học dạy mã Morse. Khi đó bạn sẽ được hướng dẫn và luyện tập nghe nói thuận tiện hơn. Tuy nhiên, bạn cũng phải lựa chọn cơ sở uy tín để tránh bị lừa gạt nhé.

Cách 3: Học qua bài giảng thu âm

Nếu chỗ bạn đang ở không có lớp học nào, bạn có thể mua bài giảng thu âm về nhà nghe. Việc của bạn chỉ cần theo dõi bài giảng với tốc độ phù hợp và hoàn thành các bài tập kèm theo là có thể tiến bộ nhanh chóng.

• Bạn hãy nhớ trang bị sổ ghi chép và bút để viết ra các đơn vị dit dah nghe được cũng như xem lại bài giảng văn bản để nhận diện thông điệp mã Morse theo nhiều hình thức.
• Nghe đi nghe lại bài giảng thu âm để củng cố khái niệm quan trọng và điều chỉnh tốc độ bài giảng phù hợp với bản thân.

V. Một số phần mềm mã Morse được mã hoá

Dưới đây là link tải một số phần mềm và trang web để bạn có thể dễ dàng mã hoá các mã Morse: 

1. Morse Typing Trainer (Tìm hiểu mã Morse)

Tải Morse Typing Trainer trên điện thoại qua bản Gboard (Miễn phí): 

• Tải Gboard cho Android
• Tải Gboard cho iOS

2. Morse Code Translator (Dịch mã Morse và tiếng Anh)

Tải Morse Code Translator

3. Morsecode.me (Giao tiếp với người khác bằng mã Morse)

Link tham khảo:http://morsecode.me/?room=1

4. Morse Decoder (Nghe tin nhắn được mã hóa) hay còn gọi là CwGet 

Link tham khảo: http://www.dxsoft.com/en/products/cwget/

 

Trên đây là những lý giải cho câu hỏi mã Morse là gì & cách để học mã Morse đơn giản do đội ngũ INVERT chia sẻ, hi vọng thông tin hữu ích đến quý bạn đọc.