Tham nhũng là gì? Năm 2024 công chức tham nhũng bị xử lý thế nào?

Trong thời gian gần đây, tham nhũng đang là một chủ đề được nhiều người quan tâm và tìm hiểu. Tuy nhiên, trên thực tế tham nhũng được hiểu là gì và luật phòng chống tham nhũng quy định những gì về hành vi phạm tội và cách xử phạt? Cùng tham khảo ngay!

Tham nhũng là gì?

Về cơ bản, tham nhũng được hiểu là một hành vi lợi dụng chức vụ và quyền hạn để cá nhân hoặc tổ chức hưởng những lợi ích, vật chất trái với pháp luật, gây ảnh hưởng trực tiếp đến tài sản của nhà nước, tập thể, doanh nghiệp. Cụ thể: 

• Cán bộ, công chức, viên chức là một trong những đối tượng của người có chức vụ, quyền hạn. Đối tượng này là người được bổ nhiệm, bầu cử, tuyển dụng, ký hợp đồng… có hoặc không có hưởng lương, có quyền hạn nhất định trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ nhất định được giao.
• Vụ lợi là việc người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để đạt được lợi ích vật chất hoặc phi vật chất không chính đáng.

Tóm lại, đây là hành vi xâm hại đến tài sản của cá nhân hoặc xã hội, để lại những thiệt hại nặng nề. Vì vậy, tham nhũng hiện nay đã được xác định là tội hình sự nếu số tài sản tham nhũng đạt hạng mức nhất định, không thể chỉ đền bù thiệt hại bằng vật chất.

Quy định những hành vi tham nhũng

Căn cứ vào điều 2 thuộc luật phòng chống tham nhũng ban hành năm 2018, các hành vi dưới đây sẽ được hiểu là hành vi tham nhũng, gây hại cho xã hội:

• Hành vi tham ô tài sản;
• Hành vi nhận hối lộ;
• Hành vi lạm dụng chức vụ và quyền hạn để chiếm đoạt tài sản;
• Hành vi lợi dụng chức vụ và quyền hạn trong quá trình thi hành nhiệm vụ, công vụ để vụ lợi;
• Hành vi lạm quyền trong quá trình thi hành nhiệm vụ, công vụ vì mục đích vụ lợi;
• Lợi dụng chức vụ và quyền hạn của bản thân gây ảnh hưởng đến với người khác để trục lợi cá nhân;
• Giả mạo trong công tác, công việc vì vụ lợi cá nhân;
• Hành vi đưa hối lộ hoặc môi giới hối lộ nhằm giải quyết công việc của cơ quan, cá nhân, tổ chức để vụ lợi;
• Hành vi lợi dụng chức vụ và quyền hạn trong cơ quan để sử dụng trái phép tài sản công vì vụ lợi;
• Hành vi nhũng nhiễu để vụ lợi;
• Không thực hiện, thực hiện không đúng hoặc thực hiện không đầy đủ nhiệm vụ, công vụ vì mục đích vụ lợi;
• Lợi dụng chức vụ và quyền hạn để bao che cho cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật vì mục đích vụ lợi;
• Cản trở hoặc can thiệp trái pháp luật vào quá trình giám sát, kiểm tra, thanh tra cũng như kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án vì vấn đề vụ lợi.

Luật phòng chống tham nhũng là gì?

Về cơ bản, chúng ta có thể hiểu luật phòng chống tham nhũng chính là những nội dung được quy định tại pháp luật hiện hành, quy định về tất cả các vấn đề liên quan đến hành vi tham nhũng.

Các vấn đề đó có thể bao gồm những hành vi được hiểu là tham nhũng, trách nhiệm của cá nhân và các bên liên quan đối với hành vi tham nhũng. Đồng thời bao gồm những quy tắc xác định mức độ nghiêm trọng của vấn đề, quy tắc xử lý hành vi tham nhũng của cá nhân và tổ chức một cách công khai, minh bạch.

Quy định về cách xử phạt tội tham nhũng theo điều luật

Theo điều 27 tại Bộ luật hình sự, việc truy cứu trách nhiệm hình sự với hành vi tham nhũng sẽ được quy định như sau:

• Xử phạt 15 năm tù giam đối với tội phạm tham nhũng rất nghiêm trọng
• Xử phạt 20 năm tù giam với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng

Trong đó, thời điểm truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ được tính từ ngày tội phạm thực hiện bản án.

Việc quy định rõ ràng về mức phạt đối với tội phạm tham nhũng cũng cho thấy được sự nghiêm túc của Đảng và Nhà nước trong vấn đề đấu tranh với tham nhũng. Từ đó hướng tới mục tiêu vì một xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.

Xử lý công chức tham nhũng thế nào?

Một trong những nghĩa vụ của công chức là không được tham nhũng và với công chức là người đứng đầu nêu tại khoản 3 Điều 10 Luật Cán bộ, công chức năm 2008 thì phải tổ chức thực hiện các biện pháp phòng, chống tham nhũng và chịu trách nhiệm nếu xảy ra tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị của mình.

Khoản 1 Điều 92 Luật Phòng, chống tham nhũng nêu rõ:

Người có hành vi tham nhũng giữ bất kì chức vụ, vị trí công tác nào đều phải bị xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật, kể cả người đã nghỉ hưu, thôi việc, chuyển công tác.

Theo quy định này, dù công chức đã nghỉ hưu, thôi việc hay chuyển công tác và giữ bất kỳ chức vụ nào thì khi phát hiện có hành vi tham nhũng đều bị xử lý nghiêm.

Căn cứ vào tính chất, mức độ vi phạm, công chức tham nhũng sẽ bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Đặc biệt, nếu công chức tham nhũng là người đứng đầu hoặc cấp phó của người đứng đầu cơ quan, đơn vị thì sẽ bị xem xét tăng hình thức kỷ luật.

Với công chức tham nhũng, Việc công chức tham nhũng bị xử lý kỷ luật như sau:

- Công chức bị Tòa án kết án về tội phạm tham nhũng: Đương nhiên bị buộc thôi việc kể từ ngày bản án, quyết định có hiệu lực (theo khoản 15 Điều 1 Luật sửa đổi Luật Cán bộ, công chức).

- Công chức bị kỷ luật cách chức do tham nhũng: Không được bổ nhiệm vào vị trí lãnh đạo, quản lý (theo khoản 4 Điều 82 Luật Cán bộ, công chức năm 2008).

Ngoài ra, theo Nghị định 112/2020/NĐ-CP, nếu công chức có hành vi tham nhũng thì dựa vào tính chất của hành vi mà bị kỷ luật như sau:

• Khiển trách: Vi phạm lần đầu, gây hậu quả ít nghiêm trọng.
• Cảnh cáo: Đã bị kỷ luật bằng khiển trách mà còn tái phạm hoặc vi phạm lần đầu nhưng gây hậu quả nghiêm trọng.
• Giáng chức: Đã bị kỷ luật cảnh cáo mà tái phạm hoặc vi phạm lần đầu nhưng gây hậu quả rất nghiêm trọng.
• Cách chức: Đã bị giáng chức mà tái phạm hoặc vi phạm lần đầu và gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng nhưng chưa đến mức bị buộc thôi việc; công chức tham nhũng có thái độ tiếp thu, sửa chữa, chủ động khắc phục hậu quả và có nhiều tình tiết giảm nhẹ.
• Buộc thôi việc: Đã bị cách chức mà tái phạm; vi phạm lần đầu nhưng gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Như vậy, tùy vào từng hành vi cùng mức độ (ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hay đặc biệt nghiêm trọng) để áp dụng hình thức kỷ luật phù hợp công chức tham nhũng.

Người đứng đầu cơ quan có công chức tham nhũng

Không chỉ công chức tham nhũng bị kỷ luật mà người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan, đơn vị do mình quản lý nếu để cơ quan mình có vụ, việc tham nhũng xảy ra thì có thể bị kỷ luật bằng hình thức khiển trách, cảnh cáo hoặc cách chức.

Cụ thể, việc áp dụng các hình thức được nêu tại Điều 78 Nghị định 59/2019/NĐ-CP như sau:

• Khiển trách: Xảy ra vụ việc tham nhũng ít nghiêm trọng - công chức tham nhũng chưa bị xử lý hình sự hoặc chỉ bị xử lý hình sự bằng phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm.
• Cảnh cáo: Xảy ra vụ việc tham nhũng nghiêm trọng hoặc có nhiều vụ tham nhũng ít nghiêm trọng. Trong đó, vụ việc tham nhũng nghiêm trọng là vụ việc mà công chức tham nhũng bị phạt tù từ trên 03 năm đến 07 năm.
• Cách chức: Để xảy ra vụ việc tham nhũng rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng hoặc nhiều vụ tham nhũng nghiêm trọng. Trong đó, vụ việc tham nhũng rất nghiêm trọng là công chức bị phạt tù từ trên 07 năm - 15 năm; đặc biệt nghiêm trọng là bị phạt tù từ trên 15 năm - 20 năm, chung thân hoặc tử hình.

Người tố cáo hành vi tham nhũng có được bảo vệ không?

Bên cạnh sự nỗ lực của các đơn vị điều tra về hành vi tham nhũng của cá nhân, tổ chức thì những người phản ánh, cung cấp thông tin về hành vi tham nhũng cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều tra phá án.

Hiện nay, pháp luật hiện hành đã có những quy định rõ ràng về việc bảo vệ sự an toàn, bảo mật tuyệt đối thông tin của người tố cáo tội phạm. Vì vậy, người dân tham gia giám sát, tố cáo hành vi trái pháp luật của tội phạm tham nhũng hoàn toàn có thể yên tâm khi trình báo sự việc đến cơ quan chức năng.

Bên cạnh quyền được bảo mật danh tính, bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản thì người phản ánh và tố cáo tội phạm cũng cần có trách nhiệm trước những thông tin mình cung cấp. Đảm bảo tính chính xác của thông tin mình cung cấp.

Người tố cáo hành vi tham nhũng cũng cần chịu trách nhiệm trước pháp luật về hành vi tố cáo cũng như những bằng chứng mà mình cung cấp. Đảm bảo hướng đến mục tiêu công bằng, minh bạch với tất cả cá nhân và tổ chức.

Hy vọng với những thông tin nêu trên, bạn đọc đã nắm bắt được những thông tin cơ bản về luật phòng chống tham nhũng. Đồng thời biết được những hành vi được coi là tham nhũng, từ đó chủ động phòng tránh hoặc tố cáo người có hành vi tham nhũng đến cơ quan có thẩm quyền để xử lý đúng theo quy định của pháp luật.

Đăng ký theo dõi kênh Bất Động Sản Invert để nhận thông tin các dự án mới nhất.