Khách thể là gì? Khách thể của tội phạm là gì?

Trong các chủ đề liên quan đến pháp luật, chắc hẳn mọi người thường nghe đến các cụm từ chủ thể, khách thể khá thường xuyên.

Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu được chính xác khách thể là gì. để giải đáp các thắc mắc trên, hi vọng độc giả có thể có thể tham khảo bài viết dưới đây!

Khái niệm khách thể là gì?

Hiện nay, chưa có một văn bản cụ thể nào giải thích rõ ràng khách thể là gì, tuy nhiên dựa vào những đặc điểm và hoàn cảnh cụ thể của từng trường hợp, chúng ta có thể đưa ra định nghĩa như sau:

Khách thể của tội phạm là gì?

Khách thể của tội phạm là những quan hệ xã hội được luật hình sự bảo vệ và bị các hành vi tội phạm xâm hại đến. Việc xác định khách thể của tội phạm mang ý nghĩa rất quan trọng trong pháp luật về hình sự bởi: 

Thứ nhất, là căn cứ để định tội và là căn cứ quan trọng để phân biệt tội phạm với các vi phạm pháp luật khác. 

Thứ hai, là căn cứ quan trọng để xác định tính chất, mức độ nguy hiểm cho cộng đồng, xã hội của tội phạm. Thứ 3, thông qua khách thể của tội phạm có thể thấy được bản chất giai cấp của Bộ luật hình sự Việt Nam

Khách thể của tội phạm được chia thành 03 nhóm cơ bản

Khách thể của tội phạm được chia thành 03 nhóm, đó là: khách thể chung, khách thể loại và khách thể trực tiếp.

Khách thể chung của tội phạm là tất cả các quan hệ xã hội bị tội phạm xâm hại và được Luật hình sự bảo vệ.  Tại Khoản 1 Điều 8 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 đã xác định bất kỳ hành vi phạm tội nào cũng đều gây phương hại đến khách thể chung là một trong những quan hệ xã hội. Thông qua khách thể chung, chúng ta thấy được chính sách hình sự của một quốc gia, nhiệm vụ của Bộ luật hình sự và bản chất giai cấp của nó.

Khách thể loại của tội phạm là một nhóm khách thể trong quan hệ xã hội mang tính chất được một nhóm các quy phạm pháp luật hình sự bảo vệ tránh khỏi sự xâm hại của một nhóm tội phạm.  Khách thể loại có vai trò quan trọng về mặt lập pháp. Việc xác định khách thể loại của tội phạm có ý nghĩa là cơ sở để hệ thống hoá các quy phạm pháp luật phần các tội phạm cụ thể trong Bộ luật Hình sự thành từng chương.

Khách thể trực tiếp của tội phạm là một hoặc một số quan hệ xã hội cụ thể bị hành vi phạm tội cụ thể xâm hại. Thông qua việc gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đối với khách thể trực tiếp mà tội phạm đã gây phương hại đến khách thể chung và khách thể loại của tội phạm. Ví dụ như A trộm cắp tài sản của B, trong trường hợp này A đã xâm hại đến khách thể trực tiếp là quyền sở hữu tài sản của B và gây phương hại đến khách thể chung và khách thể loại là quyền sở hữu của công dân.

Các yếu tố cấu thành khác của tội phạm

Bên cạnh yếu tố khách thể, các yếu tố khác cấu thành tội phạm gồm có: chủ thể, mặt chủ quan và mặt khách quan.

Chủ thể của quan hệ pháp luật là cá nhân hay tổ chức có năng lực pháp luật và năng lực hành vi pháp luật, tham gia vào các quan hệ pháp luật, có quyền và nghĩa vụ pháp lý nhất định. Năng lực của chủ thể tham gia:

Năng lực pháp luật của cá nhân có những đặc điểm sau:

Năng lực pháp luật của cá nhân gắn liền với mỗi cá nhân, có từ lúc cá nhân đó sinh ra và chỉ chấm dứt khi cá nhân đó chết hoặc bị coi như đã chết. Pháp luật không phải là thuộc tính tự nhiên của cá nhân mà là phạm trù xã hội, phụ thuộc vào ý chí của nhà nước.

Năng lực pháp luật của cá nhân có thể bị hạn chế trong một số trường hợp nhất định do pháp luật quy định như hình phạt bổ sung là cấm cư trú trong luật hình sự.

Năng lực hành vi của cá nhân có những đặc điểm sau:

Để có năng lực hành vi hoặc có đủ năng lực hành vi cá nhân phải đạt đến độ tuổi nhất định tùy từng lĩnh vực do pháp luật quy định.

Ví dụ: Trong lĩnh vực luật dân sự, cá nhân có năng lực hành vi khi cá nhân đó đủ 6 tuổi, còn năng lực hành vi đầy đủ khi cá nhân đó đủ 18 tuổi.

Để có năng lực hành vi, cá nhân phải có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình. Những người bị mất trí hoặc mắc các bệnh làm mất khả năng nhận thức thì coi là người mất năng lực hành vi.

Yếu tố gắn liền với năng lực hành vi là cá nhân phải có khả năng thực hiện nghĩa vụ và chịu trách nhiệm pháp lý về hành vi của mình.

Mặt chủ quan của tội phạm được thể hiện dưới dạng lỗi cố ý hoặc vô ý. Lỗi là trạng thái tâm lý của tội phạm được đánh giá dưới các góc nhìn về động cơ và mục đích của hành vi.

Lỗi vô ý là khi người thực hiện có thể nhận thức được hành vi của mình có thể hoặc không thể gây nguy hại cho xã hội, nhưng cho rằng hậu quả của hành vi sẽ không xảy ra hoặc khi hậu quả xảy ra có thể phòng ngừa được. Lỗi vô ý được phân loại thành lỗi vô ý do cẩu thả và lỗi vô ý do quá tự tin.

Lỗi cố ý là khi người thực hiện nhận thức được hành vi của mình là gây nguy hại cho xã hội, thấy trước được hậu quả của hành vi đó nhưng mong muốn hậu quả đó sẽ xảy ra. Lỗi cố ý được phân loại thành lỗi cố ý trực tiếp và lỗi cố ý gián tiếp.

Mặt khách quan: Dấu hiệu khách quan của tội phạm được thể hiện qua tính chất nguy hiểm của hành vi; hậu quả hành vi gây ra; công cụ, phương tiện, thủ đoạn,…. thực hiện hành vi.

Trên đây là một vài thông tin về khách thể là gì? Hy vọng bài viết này đã đem đến cho bạn nhiều thông tin bổ ích. Truy cập website INVERT. VN để biết thêm nhiều bài viết khác nhé.

Đăng ký theo dõi kênh Bất Động Sản Invert để nhận thông tin các dự án mới nhất.