Mâm cúng, bài cúng đầy tháng bé trai đơn giản và đầy đủ 2024

Cúng đầy tháng bé trai là một trong những truyền thống lâu đời của người Việt. Theo đó, các gia đình sẽ chuẩn bị mâm cỗ để cúng các bà Mụ và Đức Ông với mong ước cho bé trai nhà mình được hạnh phúc, đủ đầy.

Cùng INVERT tham khảo ngay cách làm lễ cúng đầy tháng bé trai đầy đủ, chi tiết thông qua bài viết sau. 

Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ cúng đầy tháng bé trai

Tuỳ thuộc vào từng vùng miền mà lễ cúng bé trai sẽ có nguồn gốc khác nhau. Nhưng hầu hết đều kể về các Bà Mụ và Đức Ông - những người giúp nặn hình ra đứa trẻ và gửi đến cho gia đình.

Theo truyền thống, mỗi đứa trẻ được sinh ra đều do 12 Bà Mụ nặn ra, mỗi Bà Mụ nặn một bộ phận cho đứa trẻ. Khi đứa trẻ đầy tháng, gia đình phải tổ chức lễ cúng để tạ ơn các Bà Mụ và cầu cho đứa trẻ bình an và may mắn.

Theo quan niệm dân gian, lễ cúng đầy tháng bé trai mang những ý nghĩa sau:

• Tạ ơn 12 bà mụ, các vị Đại Tiên (Bà Chúa Đầu thai), có nơi thì quan niệm là 12 bà mụ và 3 Đức Ông...đã che chở nặn ra bé. Mong các vị phù hộ chăm sóc bé đến năm 12 tuổi để cúng dứt căn.
• Kỉ niệm ngày bé tròn 30 ngày tuổi đầu tiên.
• Báo tin vui đến người thân, bạn bè,...về sự tồn tại của bé.
• Tạo sự gắn kết, sum vầy với các thành viên trong gia đình.
• Là truyền thống văn hóa thờ cúng của người Việt (Có Kiêng có lành)
• Chấm dứt 30 ngày ở cử.

12 Bà Mụ (Mẹ Sanh) theo dân gian là ai?

Tương truyền về sự tích cúng mụ cho bé trai, 12 Bà Mụ chính là các thần giúp việc cho Ngọc Hoàng. Cũng theo đó, mỗi bà mụ sẽ kiêm một việc trong sinh nở giáo dưỡng và được gọi tên như sau:

• Mụ bà Trần Tứ Nương coi việc sinh đẻ (chú sanh).
• Mụ bà Vạn Tứ Nương coi việc thai nghén (chú thai).
• Mụ bà Lâm Cửu Nương coi việc thụ thai (thủ thai).
• Mụ bà Lưu Thất Nương coi việc nặn hình hài nam, nữ cho đứa bé (chú nam nữ).
• Mụ bà Lâm Nhất Nương coi việc chăm sóc bào thai (an thai).
• Mụ bà Lý Đại Nương coi việc chuyển dạ (chuyển sanh).
• Mụ bà Hứa Đại Nương coi việc khai hoa nở nhụy (hộ sản).
• Mụ bà Cao Tứ Nương coi việc ở cữ (dưỡng sanh).
• Mụ bà Tăng Ngũ Nương coi việc chăm sóc trẻ sơ sinh (bảo tống).
• Mụ bà Mã Ngũ Nương coi việc ẵm bồng con trẻ (tống tử).
• Mụ bà Trúc Ngũ Nương coi việc giữ trẻ (bảo tử).
• Mụ bà Nguyễn Tam Nương coi việc chứng kiến và giám sát quá trình sinh đẻ (giám sanh).

Cách tính ngày, giờ cúng đầy tháng cho bé trai

Theo truyền thống, lễ cúng đầy tháng cho bé trai sẽ được tính theo ngày Âm lịch với quy tắc "Gái lùi hai, trai lùi một". Chính vì thế, lễ cúng mụ đầy tháng cho bé trai sẽ diễn ra vào ngày sinh thứ 29 của bé. 

Ví dụ: Bé trai sinh ngày 15/5 Âm lịch thì ngày đầy tháng sẽ là ngày 14/6 Âm lịch.

Cách tính này được hình thành là bởi dân gian quan niệm rằng:

• Con trai phải luôn là người đi trước, xông xáo, mạnh dạn, ít nhường nhịn thì mới dễ thành công.
• Con gái phải có đức tính nhường nhịn nhiều thì gia đình mới êm ấm, phải biết khiêm tốn thì mới có được hạnh phúc.

Thông thường, thời gian tốt nhất để tiến hành làm lễ cúng đầy tháng cho con trai là vào sáng sớm hoặc chiều tối:

• Miền Bắc: Trước 12 giờ.
• Miền Trung: Từ 9 giờ sáng đến 17 giờ.
• Miền Nam: Trước 9 giờ.

Ngoài ra, ở một số nơi cũng có thể tính giờ cúng đầy tháng sẽ dựa vào tuổi sinh của bé. Cách tính như sau:

•  Tuổi Tý sẽ chọn giờ Ngọ.
•  Tuổi Sửu sẽ chọn giờ Tý.
•  Tuổi Dần sẽ chọn giờ Sửu và giờ Mùi.
•  Tuổi Mão sẽ chọn giờ Thìn và giờ Tuất.
•  Tuổi Thìn sẽ chọn giờ Hợi.
•  Tuổi Tỵ sẽ chọn giờ Dậu.
•  Tuổi Ngọ sẽ chọn giờ Thân.
•  Tuổi Mùi sẽ chọn giờ Tý.
•  Tuổi Thân sẽ chọn giờ Mão.
•  Tuổi Dậu sẽ chọn giờ Dần.
•  Tuổi Tuất sẽ chọn giờ Hợi.
•  Tuổi Hợi sẽ chọn giờ Tỵ.

Ngày nay, nhiều bậc cha mẹ hiện đại thường sử dụng lịch Dương để tính toán ngày tổ chức lễ đầy tháng cho con. Theo đó, cha mẹ sẽ dùng ngày sinh của con theo lịch Dương làm mốc và tổ chức lễ cúng đầy tháng đúng ngày đó tháng sau.

Mâm cúng đầy tháng cho bé trai đơn giản, đầy đủ

1. Mâm cúng đầy tháng bé trai miền Bắc

Với các phong tục thờ cúng khác nhau trên khắp đất nước, miền Bắc vẫn giữ được nét truyền thống vốn có lâu đời. Do đó, người miền Bắc thường chuẩn bị cầu kỳ, đầy đủ và chỉnh chu hơn trong bất kỳ lễ cúng nào, bao gồm cả lễ cúng đầy tháng cho bé trai.

- Mâm cúng mụ cho bé trai miền Bắc

Trên mâm cúng đầy tháng bé trai ngoài đồ cúng dành cho bàn thờ Phật, ông Địa, gia tiên là một phần xôi, chè thì lễ vật cúng mụ sẽ bao gồm:

- Mâm cúng cho Đức Ông và 3 Đức Thầy

Bên cạnh cúng 12 Bà Mụ thì trên mâm cúng đầy tháng bé trai còn có lễ vật cúng Đức Ông. Một số lễ vật cần có trong mâm cúng điển hình như:

- Mâm cúng đầy tháng bé trai miền Bắc

Để ngày cúng đầy tháng trở nên trọn vẹn, mâm cúng đầy tháng bé trai miền Bắc thường có những lễ vật sau:

Đặc biệt, các lễ vật cúng như xôi vò, chè đậu trắng,... là những món ăn đặc trưng của trong lễ đầy tháng tại miền Bắc. Và đương nhiên, một số gia đình có thể thay đổi miễn là vẫn đảm bảo độ tươi ngon và tươm tất.

2. Mâm cúng đầy tháng bé trai miền Trung

Khác với miền Bắc, lễ đầy tháng theo phong tục miền Trung cho bé trai đều nấu bằng chè, xôi đậu xanh hoặc xôi gấc.

Ngoài ra, ở miền Trung thường sẽ cúng gà luộc nhưng không yêu cầu gà trống hay mái. Ngược lại, ở miền Bắc thì bắt buộc phải là gà trống tơ. 

- Mâm cúng mụ cho bé trai miền Trung

Mâm cúng mụ cho bé trai miền Trung bao gồm các lễ vật dâng cúng như:

- Mâm cúng cho Đức Ông và 3 Đức Thầy

Mâm lễ cúng Đức ông cùng Ba Đức thầy dành cho lễ cúng đầy tháng bé trai Miền Trung cần lưu ý chuẩn bị đủ những lễ vật sau:

- Mâm cúng đầy tháng bé trai miền Trung

Một số lễ vật cha mẹ cần chuẩn bị cho mâm cúng đầy tháng bé trai miền Trung như sau:

Lưu ý: Đồ cúng đầy tháng theo phong tục của người miền Trung còn chuẩn bị thêm một đôi đũa hoa. Đôi đũa này được làm bằng tre tươi, một đầu được vót thành nhiều sợi mỏng rồi xoa lại cho tròn như cục bông. Đồng thời, đũa hoa sẽ được nhuộm phẩm màu và vót nhọn 1 đầu để cắm vào chén xôi để bà Chúa dùng.

3. Mâm cúng đầy tháng bé trai miền Nam

- Mâm cúng mụ cho bé trai miền Nam

Theo tín ngưỡng dân gian, các em bé sinh ra là do bà Chúa và 12 bà Mụ nặn ra, bà Chúa có vai trò quan trọng nhất, còn 12 bà Mụ phụ trách nặn ra những bộ phận cơ thể của em bé. Do đó, lễ vật cúng mụ cho bé trai miền Nam bao gồm:

- Mâm cúng cho Đức Ông và 3 Đức Thầy

Bên cạnh cúng cho 12 Bà Mụ, trên mâm cúng đầy tháng bé trai còn có phần lễ vật cúng Đức Ông như sau:

- Mâm cúng đầy tháng bé trai miền Nam

Trong tất cả các nghi lễ thờ cúng, việc thành tâm vẫn là quan trọng nhất. Không nhất thiết là bạn phải chuẩn bị quá cầu kỳ, tuy nhiên bạn cũng không nên quá đại khái. Một mâm cúng đầy tháng bé trai miền Nam nhìn chung bao gồm các lễ vật sau:

Cách bày trí mâm cúng đầy tháng cho bé trai chuẩn nhất

Trong quá trình sắp xếp lễ vật cúng đầy tháng bé trai, cha mẹ cần chia thành 2 mâm. Đồng thời, cần chú ý đến việc sắp xếp bàn và bày trí mâm cúng. Cụ thể như sau:

• Trái cây ngũ quả và bình hoa phải đặt theo nguyên tắc “Đông Bình Tây Quả”. Tức là bình hoa sẽ đặt ở phía đông còn đĩa trái cây sẽ ở phía tây và được sắp xếp cân đối trên bàn cúng. 
• Sắp xếp lễ vật cúng 3 Đức Ông: Trên 1 cái bàn có 3 chén cháo, 1 con gà luộc chéo cánh, thịt quay, hoa tươi và mâm ngũ quả.
• Sắp xếp lễ vật cúng bà Chúa thiên thai và 12 vị tiên nương phải đặt trên bàn lớn. Khoảng cách giữa 2 bàn là 10 phân (10cm).

Lưu ý: Các lễ vật trên mâm cúng không cần phải đặt theo quy định riêng nhưng vẫn cần cân xứng và hợp lý. Mâm cúng đầy tháng bé trai tùy theo vùng miền sẽ có các loại chè khác nhau. Thông thường, sẽ là chè đậu trắng nhưng nếu không có, cha mẹ có thể thay bằng chè đậu đỏ hay chè đậu phộng. Đừng quên mua giấy độ thế nam bạn nhé!

Hướng dẫn cúng đầy tháng cho bé trai đầy đủ nghi thức

1. Văn khấn cúng đầy tháng bé trai

Sau khi chuẩn bị xong, cha (mẹ) sẽ tiến hành thắp 3 nén nhang và đưa trẻ ra trước bàn cúng để khấn theo bài khấn. Văn khấn thường khác nhau tùy theo từng địa phương nhưng thường bắt đầu bằng việc kính cẩn xưng danh 12 Bà Mụ và các thần phật. 

Tiếp theo, cha (mẹ) cúng nêu lên ngày tháng cúng, tên 2 vợ chồng, tên con và lý do cúng. Kế đến, bày tỏ lòng biết ơn và lời cầu mong các thần linh phù hộ độ trì cho gia đình.

Văn khấn đầy tháng bé trai ngắn gọn

Văn khấn đầy tháng bé trai đầy đủ

2. Nghi thức đặt tên cho con trai

Sau khi thực hiện khấn cúng lễ, gia đình sẽ bắt đầu với nghi thức đặt tên cho con. Đầu tiên, người cúng sẽ khấn với tổ tiên tên họ đầy đủ của bé mà cha mẹ và gia đình đã chọn sẵn. Sau đó, tiến hành gieo 2 đồng tiền lên đĩa.

Khi đó, đồng tiền sẽ xảy ra các trường hợp sau:

• Một đồng tiền úp, một đồng tiền ngửa nghĩa là cái tên ba mẹ xin đặt cho con đã được tổ tiên chấp nhận.
• Hai đồng tiền đều úp hoặc đều ngửa có nghĩa là tên của con không được tổ tiên chấp nhận, lúc này người cúng cần gieo lại quẻ.
• Nếu sau ba lần gieo quẻ đều thất bại thì cha mẹ sẽ phải chọn tên khác cho bé.

Khi trường hợp thứ 2 xảy ra thì người cúng khấn phải gieo lại. Nếu gieo lại 3 lần mà vẫn vẫn ở trường hợp 2 thì bố mẹ phải chọn một cái tên khác cho bé.

3. Nghi thức khai hoa

Nghi thức khai hoa (bắt miếng) được xem là nghi thức cuối cùng trong lễ cúng đầy tháng bé trai. Theo đó, bé trai sẽ được đặt ngay giữa bàn hoặc nằm trong nôi bên cạnh mâm cúng đầy tháng. 

Sau đó, người cúng rót trà và thắp hương để xin phép bắt miếng bằng cách bồng đứa trẻ trên một tay. Đối với tay còn lại, cầm một nhánh hoa quơ qua, quơ lại trên miệng bé và đọc những lời tốt đẹp như sau:

Sau khi lễ cúng đầy tháng bé trai kết thúc, mọi người trong gia đình, họ hàng sẽ cùng nhau ăn uống và chúc bé nhiều may mắn. Đồng thời, người lớn có thể lì xì cho bé trai để lấy hên.

Những lưu ý khi cúng đầy tháng cho bé trai

Theo quan niệm dân gian, nghi thức làm lễ và mâm cúng đầy tháng cho bé trai phải được sắp xếp đúng và đủ. Đồng thời, còn cần phải lưu ý những điều sau:

• Lễ vật cúng nên xếp cân đối trên 2 bàn: 1 to và 1 nhỏ. Bàn to bày đồ cúng 12 bà Mụ, bàn nhỏ bày đồ cúng Đức ông và 3 Thầy
• Khi cúng tất cả các thành viên trong gia đình nên có mặt đầy đủ
• Thời gian tốt nhất để tiến hành làm lễ cúng đầy tháng cho con gái là: sáng sớm hoặc chiều.
• Nên lựa chọn cúng gà trống luộc hoặc tùy theo vùng miền mà có thể cúng một con vịt hoặc một cặp vịt đều được.
• Mâm ngũ quả nên ưu tiên lựa chọn 5 loại quả khác nhau và chỉ chọn những quả màu sắc tươi sáng, đẹp tránh bị hư hỏng.
• Chọn hoa cho lễ cúng mang ý nghĩa tốt lành như hoa cát tường; hoa ly…
• Cúng xôi trong tiệc đầy tháng của bé trai thì chúng ta có thể cúng xôi gấc.
• Nên cúng chè đậu trắng để cầu mong sự thuận lợi, may mắn trên con đường công danh, sự nghiệp. 

Sự khác biệt trong lễ cúng đầy tháng bé trai giữa các vùng miền

Cách cúng đầy tháng bé trai ở ba miền Bắc, Trung và Nam về cơ bản là khá giống nhau, cũng bày thành 2 mâm cỗ với những đồ lễ được chuẩn bị kỹ lưỡng. Tuy nhiên có một chút khác biệt về món cúng, cách nấu cũng như cách chọn đồ lễ vật cúng đầy tháng ở 3 miền như sau:

• Về xôi cúng: Miền Bắc sẽ thường chọn xôi vò cùng chè hoa cau, miền Trung chọn xôi đậu xanh hay xôi gấc cùng chè đậu xanh, miền Nam chọn xôi gấc và chè đậu trắng nước cốt dừa.
• Về bộ tam sên: Miền Bắc thường luộc chín các lễ vật trong bộ tam sên, miền Trung và Nam lại để sống. Đặc biệt, có nơi chọn theo vía con trai, tức 7 con mỗi loại, cũng có nơi cúng mỗi loại 12 con: 12 con cua, 12 con ốc,...
• Về lễ mặn: Miền Bắc và miền Trung chọn gà trống luộc (miền Trung có thể cúng gà mái), miền Nam chọn cúng thịt quay, gà luộc hoặc vịt luộc.

Trên đây là cách cúng đầy tháng bé trai mà đội ngũ INVERT chúng tôi đã tổng hợp được. Mong rằng thông qua bài viết này các bạn có thể biết cách cúng đầy tháng bé trai dễ dàng. Bởi vì bố mẹ nào cũng mong muốn cho con mình bình an, hạnh phúc.