Hướng dẫn nghi thức cúng ông Công ông Táo chuẩn cổ truyền Việt Nam

Cúng ông Táo là một truyền thống văn hoá lâu đời, mang đậm nét văn hoá của người Việt Nam. Vậy nghi thức cúng như thế nào, cần chuẩn bị những lễ vật gì, hãy cùng INVERT tìm hiểu ngay trong bài viết sau.

Ý nghĩa nghi thức cúng ông Công ông Táo

Theo quan niệm của cha ông, cúng ông Công ông Táo không chỉ là việc thờ cúng vị thần cai quản gia đình, mà còn mang ý nghĩa ngăn chặn sự xâm phạm của ma quỷ, giữ cho gia đình được bình yên.

Ngoài ra, việc thờ cúng này cũng cầu mong sự yên bình, ấm no và đầy đủ trong năm mới. Đồng thời, thể hiện lòng tôn kính đối với "thần Bếp" suốt năm qua đã quản lý việc bếp núc trong gia đình.

Năm 2024, cúng ông Công ông Táo ngày nào?

Năm 2024, nghi thức cúng ông Táo sẽ diễn ra vào ngày 23 tháng Chạp Âm lịch (tức Thứ Sáu, ngày 02/02 Dương lịch). Theo quan niệm dân gian, giờ Ngọ (11 giờ - 12 giờ trưa) là thời điểm tốt nhất để thực hiện nghi thức cúng ông Công ông Táo.

Tuy nhiên, do trong ngày này nhiều người vẫn phải đi làm, nên bạn có thể linh hoạt bắt đầu từ ngày 21 và kết thúc trước giờ Ngọ ngày 23 tháng Chạp (từ 11 giờ – 13 giờ) để thuận tiện.

Hướng dẫn cúng ông Công ông Táo 2024

1. Lễ vật cúng ông Công, ông Táo

Lễ vật cúng ông Táo truyền thống bao gồm:

• Mũ ông Công ba cỗ: Hai mũ đàn ông (có cánh chuồn) và 1 mũ đàn bà (không có cánh chuồn). Ở một số nơi, người ta chỉ cúng một chiếc mũ ông Công để tượng trưng.
• Cá chép: Đại diện cho phương tiện di chuyển của ông Công, ông Táo (cá chép giấy hoặc cá chép thật đều được). Ở miền Bắc, người ta thường cúng một con cá chép sống thả vào chậu nước, biểu tượng cho "cá chép hóa rồng", trong khi ở miền Nam thì thường sử dụng cá chép giấy nhiều hơn.
• Tiền vàng.
• 1 chiếc áo.

Xem thêm: Bộ vàng mã cúng ông Công ông Táo gồm những gì?

Màu sắc của mũ, áo, và hia cúng ông Táo thay đổi theo ngũ hành như sau:

• Năm hành Kim: Cúng mũ, áo và hia màu vàng.
• Năm hành Mộc: Cúng mũ, áo và hia màu trắng.
• Năm hành Thủy: Cúng mũ, áo và hia màu xanh.
• Năm hành Hỏa: Cúng mũ, áo và hia màu đỏ.
• Năm hành Thổ: Cúng mũ, áo và hia màu đen.

Đặc biệt, nhiều gia đình còn thêm việc cúng một con gà luộc cho ông Táo, chọn gà cồ mới tập gáy, biểu tượng cho sự thông minh và nghị lực của đứa trẻ trong tương lai.

2. Mâm cúng ông Công ông Táo

Tùy thuộc vào điều kiện của từng gia đình, ngoài các lễ vật chính đã nêu trên, nhiều người cũng thực hiện lễ mặn hoặc lễ chay để tiễn ông Táo Quân.

Lễ cúng ông Công ông Táo truyền thống bao gồm:

• 1 tập giấy tiền, vàng mã
• 1 lọ hoa cúc
• 1 lọ hoa đào nhỏ
• 1 đĩa gạo
• 1 đĩa muối
• 3 chén rượu
• Thịt heo luộc
• Gà luộc hoặc quay
• Đĩa rau xào
• Hành muối
• Xôi gấc
• Giò heo
• Canh mọc
• Cá chép nướng (ở miền Nam thường cúng cá lóc nướng)
• Trái cây tươi, trà, rượu, cau trầu,...

Ngày nay, mâm cỗ cúng ông Táo trở nên đơn giản hơn nhiều, không còn yêu cầu phải đầy đủ tất cả các món như truyền thống. Điều này phụ thuộc chủ yếu vào văn hóa, điều kiện kinh tế và khẩu vị của mỗi gia đình.

Nếu gia đình nào không có điều kiện, chỉ cần làm mâm cúng đơn giản với 3 món là đã đủ. Đặc biệt, mâm cúng ông Táo ở ba miền đều có những đặc trưng riêng.

Ngoài ra, việc đặt mâm cỗ cũng rất quan trọng, cần được thực hiện trang trọng ở vị trí bàn thờ gia tiên hoặc bàn thờ ông Táo riêng để bày tỏ lòng thành kính.

3. Thứ tự cúng ông Công ông Táo

Khi bắt đầu, thứ tự cúng ông Công ông Táo như sau:

• Đầu tiên, bạn chuẩn bị mâm cỗ, lễ vật cúng ông Công ông Táo.
• Sau đó thắp nhang, đọc bài khấn tiễn ông Công ông Táo về trời.
• Đợi hương tàn lại thắp thêm một tuần hương nữa, lễ tạ rồi hóa vàng mã và thả cá chép ra ao, hồ, sông, suối,... là hoàn thành.

Cúng ông Công ông Táo mấy giờ là tốt?

Theo chuyên gia phong thủy, lễ cúng ông Táo nên diễn ra trước khi ông Táo bay về trời, tức là trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp. Thời điểm lý tưởng để cúng ông Công ông Táo năm 2024 là trước giờ Ngọ (từ 11 giờ – 13 giờ) ngày 23 tháng Chạp.

Ngoài ra, còn có các khung giờ tốt để cúng ông Công ông Táo năm 2024:

• Mậu Tý (23h-1h): Thanh Long
• Kỷ Sửu (1h-3h): Minh Đường
• Nhâm Thìn (7h-9h): Kim Quỹ
• Quý Tị (9h-11h): Bảo Quang

Tham khảo thêm: Có nên cúng ông Công ông Táo trước ngày 23 không?

Sau lễ cúng ông Công ông Táo, bạn chỉ cần đợi nhang tàn là dùng bếp nấu ăn trở lại bình thường rồi nhé.

Tham khảo thêm: Cúng giao thừa Giáp Thìn 2024 giờ nào tài lộc cả năm?

Văn khấn, bài cúng ông Công ông Táo

Văn khấn ông Công ông Táo cổ truyền Việt Nam (Theo sách của nhà xuất bản Văn hóa thông tin):

Ngoài bài văn khấn chuẩn theo sách, mỗi vùng miền cũng lưu truyền những bài văn khấn khác nhau. Bạn có thể chọn sử dụng bài khấn phù hợp với vùng miền của mình.

Tham khảo: Thứ tự hành lễ, văn khấn khi đi chùa đầu năm 2024 đúng chuẩn

Những điều kiêng kị khi cúng ông Công ông Táo

Điều kiêng kỵ khi cúng ông Công ông Táo:

• Trước khi đọc văn khấn, hãy tắm rửa sạch sẽ, ăn mặc nghiêm túc, kín đáo và lịch sự để thể hiện sự tôn kính đối với các quan thần.
• Đọc văn khấn cần thực hiện với thái độ nghiêm túc, thành tâm, đọc to, rõ ràng, và rành mạch.
• Hạn chế cầu xin tài lộc, sung túc, tập trung xin ông Táo báo những điều tốt đẹp trong năm.
• Tránh cúng sau 12 giờ ngày 23.
• Không đặt mâm lễ cúng ở dưới bếp.
• Không nên thả cá chép từ trên cao xuống.

Việc chuẩn bị mâm cơm cúng, lễ vật, trái cây, rượu, trà... đóng vai trò quan trọng trong nghi thức tiễn ông Công ông Táo về trời. Đây là phong tục truyền thống cuối năm của người Việt, nơi mọi người mong đợi ông Táo trình báo về những sự kiện trong năm qua và kính nguyện Ngọc Hoàng hỗ trợ nhân dân, mang lại một năm mới thuận lợi hơn.

Một số câu hỏi liên quan khi cúng ông Công ông Táo

1. Ông Công ông Táo là ai?

Ông Công ông Táo có nguồn gốc và sự tích được lưu truyền qua nhiều câu chuyện khác nhau. Theo người xưa, thần Táo Quân xuất phát từ ba vị thần là Thổ công, Thổ địa và Thổ kỳ của Lão giáo Trung Quốc.

Nhưng trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, ba vị thần này được Việt hóa thành sự tích "2 ông 1 bà," bao gồm vị thần Đất, vị thần Bếp núc và vị thần Nhà, thường được gọi chung là Táo quân (ông Táo).

2. Bàn thờ ông táo nên đặt ở đâu?

Theo quan niệm phong thủy, bàn thờ ông Táo nên đặt ở nơi cao ráo và sạch sẽ trong tủ bếp, theo hướng Nam. Tránh đặt ở nơi quá thấp hoặc quá cao để thuận tiện cho việc thắp hương.

Tham khảo thêm: Cách đặt bàn thờ ông Táo đúng phong thủy, sinh tài lộ

3. Cúng ông Táo cá chép mấy con là đủ?

Cúng ông Táo có thể sử dụng 1, một cặp hoặc 3 con cá chép, tuỳ thuộc vào truyền thống và niềm tin của địa phương và gia đình.

Tham khảo thêm: Nên cúng cá chép mấy con là đủ? Cách chọn cá chép cúng ông Táo

4. Có cúng rước ông Táo không?

Cúng rước ông Táo thường được tiến hành vào đêm 30 tháng Chạp hoặc 29 tháng Chạp nếu không có ngày 30. Tùy theo vùng miền, một số nơi như miền Trung có thể lựa chọn rước ông Táo vào mùng 7 tháng Giêng cùng với lễ tạ năm mới. Thời gian cúng rước ông Táo diễn ra từ 23h00 - 23h45 đêm giao thừa, với lễ vật tương tự như cúng ông Táo vào ngày 23.

Bài khấn cúng rước ông Táo:

Tham khảo thêm: Văn khấn cúng rước ông Táo ngày 30 Tết đón giao thừa năm mới

Trên đây là nghi thức cúng ông Công ông Táo theo đúng phong tục cổ truyền của người Việt Nam. Hy vọng bài viết giúp bạn đọc chuẩn bị được lễ cúng đầy đủ và tươm tất.