Với ước nguyện “em suốt đời làm thơ”, Trần Đăng Khoa đã tạo ra nhiều bài thơ độc đáo và có giá trị cho văn học Việt Nam nói chung và thiếu nhi nói riêng. Điển hình là bài "Cây Dừa" là một ví dụ tiêu biểu cho phong cách thơ của ông. Hãy cùng INVERT phân tích bài thơ “Cây dừa” của Trần Đăng Khoa để thấy hết những giá trị đặc sắc ngay trong bài viết sau.
Mục lục bài viết [Ẩn]
Nội dung bài thơ Cây dừa của Trần Đăng Khoa
Bài thơ Cây dừa
Tác giả: Trần Đăng Khoa.
Tập thơ Góc sân và khoảng trời (1968)
Cây dừa xanh toả nhiều tàu
Dang tay đón gió, gật đầu gọi trăng
Thân dừa bạc phếch tháng năm
Quả dừa – đàn lợn con nằm trên cao
Đêm hè hoa nở cùng sao
Tàu dừa – chiếc lược chải vào mây xanh
Ai mang nước ngọt, nước lành
Ai đeo bao hũ rượu quanh cổ dừa
Tiếng dừa làm dịu nắng trưa
Gọi đàn gió đến cùng dừa múa reo
Trời trong đầy tiếng rì rào
Đàn cò đánh nhịp bay vào bay ra…
Đứng canh trời đất bao la
Mà dừa đủng đỉnh như là đứng chơi
1967
Phân tích bài thơ "Cây dừa" của Trần Đăng Khoa
Bài thơ "Cây dừa" của Trần Đăng Khoa trong tập "Góc sân và khoảng trời" được sáng tác khi tác giả mới chỉ 9 tuổi. Cây dừa là biểu tượng quen thuộc với mọi người Việt Nam, vì bất cứ khi nào đi đến vùng quê nào cũng có thể thấy những rặng dừa cao trước trời xanh. Mặc dù đã quen thuộc đến như vậy, tác phẩm của Trần Đăng Khoa vẫn tạo được sự mới mẻ, độc đáo, ngộ nghĩnh và đáng yêu. Để tạo ra các miêu tả sống động và chi tiết như vậy, tác giả đã quan sát cảnh vật với tấm lòng chân thành và đam mê.
Tác giả đã tạo nên hình ảnh cây dừa vô cùng sống động, hiển thị rõ từng bộ phận của cây, từ gốc đến ngọn. Không có bất kỳ vị trí nào trên cây dừa mà tác giả không thể tìm thấy những liên tưởng độc đáo và thú vị.
Dang tay đón gió gật đầu gọi trăng
Thân dừa bạc phếch tháng năm
Quả dừa – đàn lợn con nằm trên cao
Đêm hè hoa nở cùng sao
Tàu dừa – chiếc lược chải vào mây xanh
Ai mang nước ngọt, nước lành
Ai đeo bao hũ rượu quanh cổ dừa
Tiếng dừa làm dịu nắng trưa
Gọi đàn gió đến cùng dừa múa reo
Trời trong đầy tiếng rì rào
Đàn cò đánh nhịp bay vào bay ra…
Đứng canh trời đất bao la
Mà dừa đủng đỉnh như là đứng chơi
Bên cạnh đó, tác giả đã khéo léo mô tả cây dừa như một người bạn thân thiết. Điển hình như tâm hồn hào sảng, phóng khoáng và yêu thiên nhiên, kết nối với vũ trụ bao la.
Dang tay đón gió gật đầu gọi trăng
Bằng cách nhân hóa, tác giả đã mô tả cây dừa như một con người với những động tác mềm mại như "dang tay", "gật đầu". Ngoài ra, tác giả sử dụng phép đăng đối một cách chính xác, ví dụ như động từ đối với động từ ("dang" và "gật"), danh từ đối với danh từ ("tay" và "đầu"), và "gió" đối với "trăng".
Đặc biệt, cây dừa còn được Trần Đăng Khoa nhân hóa như một người bạn thân thiết, đan xen giữa hình ảnh một người trẻ tuổi phóng khoáng và một người lao động cần cù. Từ "bạc phếch" đã tạo ra một màu sắc tháng năm, với hình ảnh của người lao động lam lũ dầm mưa dãi nắng, nhưng vẫn tràn đầy sức sống.
Đồng thời, quả dừa được ví như đàn lợn con, mang đến một liên tưởng độc đáo và thú vị. Bài thơ thể hiện một tuổi thơ hiếu động, ngộ nghĩnh và duyên dáng. Quả dừa lại được liên tưởng đến hũ rượu đeo quanh cổ dừa, mang đến hình ảnh ngọt ngào và thú vị.
Quả dừa – đàn lợn con nằm trên cao…
Ai đeo bao hũ rượu quanh cổ dừa.
Nhờ khả năng quan sát tuyệt vời của mình, Trần Đăng Khoa đã truyền tải được những cảm xúc tuyệt vời từ thiên nhiên vào những tác phẩm của mình. Hình ảnh đẹp lung linh của cây dừa vào đêm với bông hoa dừa nở rực rỡ và ánh sao lấp lánh tỏa sáng trên bầu trời tạo nên một bức tranh vô cùng đẹp mắt. Còn vào ban ngày, cậu bé này đã thấy cây dừa như một cô gái thướt tha chải tóc dịu dàng bên những áng mây xanh bồng bềnh. Những hình ảnh này đều mang lại cho người đọc một cảm giác gần gũi và thân thiết với thiên nhiên.
Tàu dừa – chiếc lược chải vào mây xanh
Trong bài thơ, hình ảnh cây dừa được miêu tả với sự tôn trọng và ngưỡng mộ của tác giả. Những cánh lá dài và thẳng đứng của cây dừa tạo nên một hình ảnh bề thế, vững chãi, đầy sức mạnh. Trần Đăng Khoa sử dụng từ ngữ mượt mà, tươi sáng để thể hiện sự vươn lên của cây dừa, gợi lên cảm giác tự tin và sự ung dung của một người lính cầm chắc tay súng.
Mà dừa đủng đỉnh như là đứng chơi.
Trong bài thơ "Cây dừa" của Trần Đăng Khoa, sự độc đáo không chỉ nằm ở việc so sánh cây dừa với nhiều hình ảnh khác trong cuộc sống. Mà còn ở cách tác giả miêu tả cây dừa để tái hiện phong cảnh yên bình, giản đơn của một làng quê Việt Nam với nắng, gió và trăng sao. Khi đó, cây dừa chính là hình ảnh gắn kết với thế giới thiên nhiên xung quanh, như làn gió, ánh trăng hay mây xanh, và "tiếng dừa" còn có thể xua tan nắng hè oi bức.
Gọi đàn gió đến cùng dừa múa reo
Trời trong đầy tiếng rì rào
Đàn cò đánh nhịp bay vào bay ra.
Trong văn học và đời sống Việt Nam, hình ảnh những rặng dừa bao quanh, tạo ra cảm giác yên bình cho làng quê đã trở nên quen thuộc. Và nhà thơ Trần Đăng Khoa, với tình yêu sâu sắc dành cho quê hương và thiên nhiên, đã khắc họa lại hình ảnh đó qua bài thơ "Cây dừa".
Tác phẩm "Cây dừa" của Trần Đăng Khoa được sáng tác khi tác giả còn nhỏ. Tuy nhiên, thông qua bài thơ này, ta có thể nhận thấy sự đam mê của một con người không chỉ đối với thiên nhiên và quê hương, mà còn có khả năng quan sát sâu sắc, hiểu biết về văn hóa và tâm hồn con người Việt Nam. Với Trần Đăng Khoa, cây dừa là biểu tượng của sự tốt đẹp của người Việt: hào phóng, thân thiện, nhân hậu, yêu bạn bè, chịu khó, yêu quê hương, can đảm và kiên cường.
Tranh vẽ bài thơ "Cây dừa" cho trẻ mầm non
Hình ảnh bài thơ "Cây dừa" trong đời sống
Giáo án bài thơ "Cây dừa" cho giáo viên
1. Mục đích – yêu cầu
Để giúp trẻ đạt được một số kỹ năng và thái độ qua việc đọc bài thơ "Cây dừa" của Trần Đăng Khoa, các hoạt động và mục tiêu cụ thể có thể được thực hiện như sau:
Kiến thức: Trẻ sẽ biết tên bài thơ và tác giả sau khi nghe giới thiệu và đọc bài thơ nhiều lần.
Trẻ sẽ hiểu nội dung bài thơ thông qua giải thích và thảo luận về các từ khó trong bài thơ.
Kỹ năng: Trẻ sẽ đọc bài thơ với diễn cảm và cảm nhận được vần điệu của bài thơ qua việc luyện tập đọc thơ và trò chuyện về cảm nhận của mình.
Trẻ sẽ rèn luyện khả năng chú ý và ghi nhớ qua việc đọc và tập trả lời câu hỏi liên quan đến nội dung bài thơ.
Thái độ: Trẻ sẽ được khuyến khích để phát triển sự hứng thú nghe đọc thơ và truyền tải cảm xúc của mình qua việc luyện tập đọc thơ.
Qua nội dung của bài thơ, trẻ sẽ học được ý nghĩa của việc chăm sóc và bảo vệ cây, tạo ra một thái độ đồng cảm và quan tâm đến môi trường tự nhiên.
2. Chuẩn bị
Đồ dùng của cô: Một số hình ảnh minh họa bài thơ. Hoặc hình ảnh biểu tượng để thay thế một số từ, tranh vẽ cây dừa để trẻ chơi, ti vi, đĩa nhạc.
Đồ dùng của trẻ: Những bộ trang phục gọn gàng.
Địa điểm: Hoạt động có thể diễn ra trong lớp học với không gian thoáng mát và sạch sẽ.
3. Các hoạt động
Hoạt động 1: Ổn định tổ chức
Cô giáo mở nhạc bài: “Em yêu cây xanh“
Tiến hành trò chuyện bằng các câu hỏi:
- Các con vừa hát bài gì?
- Trồng cây xanh có ích lợi gì?
- Để cây tươi tốt các con phải làm gì?
- Giáo dục: Dạy trẻ trồng nhiều cây xanh để tỏa bóng mát mỗi khi đi dạo chơi. Do đó, các con phải biết chăm sóc và bảo vệ cây.
- Giới thiệu bài thơ: Cô có một bài thơ nói về 1 loại cây có nhiều quả, đặc biệt trong quả có nhiều nước rất ngọt. Để biết đó là quả gì? Hôm nay cô sẽ đọc cho các con nghe bài thơ “ Cây dừa” của nhà thơ Trần Đăng Khoa.
Cô giáo cho trẻ hát bài “ Quả gì” về ngồi theo tổ để nghe đọc thơ.
Hoạt động 2: Cô giáo cung cấp kiến thức
- Cô đọc thơ:
- Cô giáo đọc lần 1: Phải đọc diễn cảm bài thơ.
- Cô giáo đọc lần 2: Đồng thời kết hợp cho trẻ xem tranh minh họa.
- Trích dẫn, đàm thoại:
Cô giáo hỏi: Các con thấy cây dừa trong bài thơ như thế nào? Trả lời: “Cây dừa xanh tỏa nhiều tàu. Dang tay đón gió gật đầu gọi trăng”.
Cô giáo hỏi: Thân dừa như thế nào? Vì sao thân dừa bạc phếch? Trả lời: “Thân dừa bạc phếch tháng năm. Quả dừa đàn lợn con nằm trên cao”.
Cô giáo hỏi: Trong bài, nhà thơ Trần Đăng Khoa đã ví tàu dừa như thế nào? Trả lời: “Đêm hè hoa nở cùng sao Tàu dừa chiếc lược chải vào mây xanh Ai mang nước ngọt nước lành Ai đeo bao hủ rượu quanh cổ dừa”.
Cô giáo hỏi: Buổi trưa hè tiếng dừa như thế nào? và để làm gì ? Trả lời: “Tiếng dừa làm dịu nắng trưa. Như đàn cò trắng bay vào bay ra”.
Cô giáo hỏi: Ai đứng canh trời đất? Dừa như thế nào? Trả lời: “Đứng canh trời đất bao la. Mà dừa đủng đỉnh như là đứng chơi”.
- Cô giáo giải thích từ khó: Từ “đủng đỉnh” có nghĩa là từ tốn, chậm rãi.
- Tiến hành giáo dục: Cô giáo hỏi: Các con có biết vì sao phải trồng nhiều cây xanh không? Các con phải biết bảo vệ & chăm sóc cây xanh, cây xanh cho không khí trong lành không bị ô nhiễm.
- Cho trẻ đọc thơ:
Cả lớp đọc bài thơ.
Chia lớp thành 2 nhóm nam, nữ đọc lại bài thơ.
Tiếp theo, lớp đọc nối tiếp từng câu của bài thơ.
Chia trẻ thành nhóm 4-6 người, yêu cầu nhóm đọc bài thơ một cách trôi chảy và truyền đạt cảm xúc.
Cuối cùng, yêu cầu các trẻ đọc bài thơ cá nhân và sử dụng hình ảnh thay thế từ để giúp trẻ hiểu nội dung bài thơ hơn. Trong quá trình đọc, giáo viên cần chú ý sửa sai cho trẻ cách phát âm đúng các từ khó trong bài thơ.
Cho trẻ chơi trò chơi: “Gắn nhân vật tạo nội dung bài thơ”.
Cách chơi: Cô giáo tiến hành chia lớp làm 3 đội, mỗi đội có một bộ tranh vẽ nội dung bài thơ và các nhân vật rời. Sau khi cô đọc đến câu thơ nào, có nhân vật đúng nội dung tranhm thì trẻ sẽ chạy lên lấy nhân vật gắn vào tranh. Đến khi kết thúc bài thơ, đội nào gắn đúng nội dung tranh là chiến thắng.
Tiếp đến, cho trẻ đọc lại bài thơ theo nội dung tranh trẻ vừa gắn.
Tiến hành củng cố bài: Hỏi các con vừa đọc bài thơ gì?
Hoạt động 3 : Kết thúc hoạt động
Cô giáo nhận xét và tuyên dương bạn phát biểu, nói đúng.
Đồng thời, cho trẻ vận động theo nhạc bài hát “Quả gì” và nghỉ ngơi.
Trên đây là những bài thơ cây dừa của Trần Đăng Khoa do đội ngũ INVERT tổng hợp. Hy vọng bài viết sẽ giúp bé hiểu được ý nghĩa của bài thơ và có thêm nhiều ý tưởng để sáng tác những bài thơ về cây dừa cũng như phát triển tư duy nhanh chóng.
Nguồn: Invert.vn
Gửi bình luận của bạn
(*) yêu cầu nhập